Van fabriekshal tot stadsnatuur
In Gent, op een plek waar ooit metaalplaten werden gesneden, groeien nu varens en klimplanten. In de schaduw van industriële staalconstructies vinden buurtbewoners rust, spel en ontmoeting.
De uitbreiding van het Bijgaardepark op de voormalige Malmar-site is veel meer dan een geslaagd landschapsontwerp — het is een voorbeeld van hoe erfgoed, ecologie en gemeenschap samenkomen in de publieke ruimte van morgen
Waar verleden en toekomst in elkaar overvloeien
Wat vandaag een groene long in de Dampoortwijk is, was tot 1997 een bedrijvige fabriekssite van Malmar. In de middeleeuwen een boomgaard beheerd door de monniken van de Sint-Baafsabdij — later een industriële site die meer dan 100 jaar het straatbeeld bepaalde.
Na jaren van leegstand en kraakbezetting groeide er een ruige schoonheid: graffiti van de internationaal gerenommeerde streetartkunstenaar ROA, spontane begroeiing, en... vleermuizen.
Het ontwerpteam van LAND Landschapsarchitecten koos ervoor die lagen te omarmen in plaats van te wissen. Resultaat: een publiek park dat aanvoelt als een openluchtmuseum én als een natuurlijke oase.
Een biotoop in de stad
Zeldzame varens, ontdekt tijdens de voorbereidende werken, werden met zorg uitgegraven en opnieuw aangeplant in de nieuwe varentuin. De kelderruimte bleef intact als overwinteringsplaats voor een beschermde vleermuizenkolonie, met aangepaste luchtvochtigheid en extra schuilplekken in de muren.
Dit is stadsontwikkeling die biodiversiteit niet onderdrukt, maar versterkt.
De ruwe bakstenen en stalen spanten worden zo de dragers van een nieuwe ecologie — eentje die niet als decor fungeert, maar als leefwereld.
Een gedeeld park voor cohousing én buurt
Het Bijgaardepark verbindt letterlijk het cohousingproject Bijgaardehof met de omliggende wijk. Bewoners ontmoeten elkaar op de wandelpaden, in de speeltuin of in de collectieve moestuin van vzw De Bijgaard, die een vaste plek kreeg in het ontwerp.
De bewaard gebleven industriële muren zorgen voor beschutting en intimiteit, terwijl openingen visuele connecties met het bestaande park garanderen.
Hier staat ontmoeting centraal, ook in de inrichting: de Neoromantico Liviano banken uit de collectie van Urbidermis, geleverd door Servibo, zijn verspreid over de site geplaatst. Ze nodigen uit tot rust, gesprek en genieten — ongeacht je komt uit het cohousingproject of gewoon uit de buurt.
Zitmeubilair als katalysator voor inclusieve publieke ruimte
De plaatsing en variatie van het zitmeubilair in het Bijgaardepark onderstrepen hoe belangrijk fysieke rustpunten zijn voor een toegankelijke en mensgerichte openbare ruimte. Door het combineren van ergonomische Neoromantico Liviano stoelen (met rug- en armleuningen) met de lagere banquetta-elementen zonder leuningen, ontstaat een subtiele, maar voelbare vorm van sociale infrastructuur.
Deze slimme combinaties zorgen ervoor dat zowel ouderen, gezinnen als toevallige passanten zich welkom voelen. De banquetta’s worden door sommigen gebruikt als voetsteun, waardoor langere zitmomenten comfortabeler worden en mensen zich echt in de plek nestelen. In een tijd waarin publieke ruimte onder druk staat, toont dit project hoe doordacht zitmeubilair kan bijdragen aan een uitnodigende, inclusieve en duurzame stedelijke leefomgeving.
Ontworpen met zorg, gebouwd met visie
Het ontwerp kwam tot stand na een ontwerpwedstrijd en werd gerealiseerd door LAND Landschapsarchitecten, bekend om hun bioklimatische ontwerpfilosofie: ze ontwerpen mét de natuur, niet erboven.
De uitvoering werd toevertrouwd aan Hertsens Infra NV, en de coördinatie aan SoGent, het stadsontwikkelingsbedrijf van Gent.
Dankzij Europese steun van het EFRO-fonds werd het project mede gefinancierd: €247.960 subsidie op een totale projectkost van €619.900 — een erkenning van de impact op duurzaamheid, leefbaarheid en stedelijke transformatie.
Nominatie Prijs
Publieke Ruimte 2025
De Uitbreiding van het Bijgaardepark in Gent is één van de genomineerden voor de Prijs Publieke Ruimte 2025 op het jaarlijkse Congres Publieke Ruimte georganiseerd door Infopunt Publieke Ruimte.
Waarom dit project de Publieksprijs verdient :
Dit is publieke ruimte zoals ze vandaag moet zijn:
- Inclusief: voor bewoners, bezoekers, kinderen, ouderen én vleermuizen
- Verweven met het verleden: geen tabula rasa, maar een erfgoed dat blijft ademen
- Ecologisch en klimaatbestendig: hergebruik van materialen, planten, structuren
- Sociaal gedragen: niet alleen ontworpen vóór de buurt, maar ook mét hen
- Esthetisch rijk: waar kunst, architectuur en natuur elkaar versterken
Met jouw stem help je niet alleen dit project vooruit, maar toon je ook wat mogelijk is als we met visie en respect voor de plek bouwen aan publieke ruimte.
Stem nu op: congres.publiekeruimte.info/publieksprijs
🗓️ Deadline: 20 mei 2025
Producten in dit project
Meer lezen over dit project
Wilt nog weer weten over dit project dan kan u op onderstaande websites bijkomende informatie terugvinden :
Opdrachtgever : Stadsontwikkelingsbedrijf sogent
Landschapsarchitect : LAND Landschapsarchitecten
Aannemer : Hertsens Infra NV
- Uitbreiding Bijgaardepark : LAND Landschapsarchitecten (website in het Nederlands)
- Nominatie Uitbreiding Bijgaardepark : Stad Gent (website in het Nederlands)
- Project Fiche Uitbreiding Bijgaardepark : Databank Publieke Ruimte (website in het Nederlands)
- Parkuitbreiding Bijgaardepark : SoGent (website in het Nederlands)
- EFRO Project Fiche - Uitbreiding Bijgaardepark : EFRO Project Fiche (website in het Nederlands)